Xây dựng công trình tiết kiệm năng lượng là xu hướng phát triển ngày nay, cũng là mong muốn của cả chủ đầu tư lẫn người sử dụng. Áp dụng các giải pháp tiết kiệm năng lượng, chi phí xây dựng các công trình có thể tăng từ 10%-30% nhưng tiết kiệm được chi phí năng lượng đến khoảng trên 20% so với các công trình không áp dụng. Một tòa nhà tiết kiệm năng lượng dựa trên 3 yếu tố: thiết kế, công nghệ và quản trị năng lượng. Quan trọng là tận dụng được tối đa điều kiện khí hậu và cảnh quan tự nhiên.
Theo các chuyên gia, những năm gần đây, tỷ lệ sử dụng năng lượng trong các tòa nhà cao tầng ở Việt Nam rất cao, chiếm khoảng 35-40% tổng năng lượng tiêu dùng cả nước. Bởi vậy, tiết kiệm năng lượng (TKNL) trong các tòa nhà sẽ mang lại lợi ích to lớn về kinh tế, chính trị và cải thiện đời sống xã hội….
Đặc biệt, để bảo tồn hệ sinh thái, giảm phát thải khí nhà kính, ứng phó với biến đổi khí hậu toàn cầu, các tòa nhà thông minh còn góp phần đảm bảo nhiệt độ trung bình của trái đất tăng dưới 20C vào năm 2100. Trong tiến trình xây dựng, phát triển hệ thống cơ sở hạ tầng hiện nay, việc xây dựng các cao ốc xanh ở Việt Nam rất thuận lợi nhờ có nguồn tài nguyên sẵn có như gió, mặt trời – Những nguồn năng lượng tái tạo dồi dào có thể tận dụng để phát triển các dự án tòa nhà xanh.
Có thể nói, các cao ốc xanh thân thiện với môi trường không chỉ tốt cho người sử dụng mà còn là một lợi thế cạnh tranh cho các nhà đầu tư bất động sản. Bởi một trong các tiêu chuẩn được khách hàng ưu tiên lựa chọn mỗi khi mua một căn hộ chính là yếu tố ánh sáng, chất lượng không khí tốt hơn và tiết kiệm năng lượng.
Tuy nhiên, tại Việt Nam, hầu như các công trình không đạt hiệu quả tòa nhà năng lượng vì 3 yếu tố này vẫn còn hạn chế. Trên thực tế, có khoảng 80%-90% các công trình xây dựng tại Việt Nam không tích hợp tính hiệu quả sử dụng năng lượng vào các khâu thiết kế cơ bản và vận hành công trình. Cụ thể, nhiều tòa nhà chưa quan tâm đế giải pháp đầu tư công nghệ trong hệ thống chiếu sáng, thông gió, làm mát, sưởi ấm,… và sử dụng vật liệu các nhiệt tiết kiệm năng lượng, phù hợp với tiêu chuẩn quốc tế. Đây là một sự lãng phí rất lớn, đặc biệt khi Việt Nam đang có tốc độ tăng trưởng xây dựng cao, với tổng diện tích sàn của các công trình thương mại và nhà cao tầng tăng trưởng với tốc độ 6-7% mỗi năm.
Naman Spa – Đà Nẵng.
Các giải pháp tiết kiệm năng lượng trong công trình
1. Khai thác các điều kiện tự nhiên.
Ngay từ bước đầu thiết kế, những số liệu đầu vào như: bức xạ mặt trời, nhiệt độ không khí, độ ẩm, gió… cần được nghiên cứu cẩn thận để tận dụng khí hậu thiên nhiên và cảnh quan tự nhiên.
2. Lựa chọn kiểu dáng, hình khối công trình
Việc chọn kiểu dáng, hình khối của công trình trong thiết kế không chỉ mang tác dụng về mặt thẩm mỹ mà còn có thể giúp tiết kiệm năng lượng trong quá trình xây dựng và sử dụng.
Thứ tự ưu tiên lựa chọn hình khối nhà cao tầng để tiết kiệm năng lượng là khối trụ tròn, khối đa diện đều, khối trụ vuông, khối trụ chữ nhật rồi mới đến các khối có hình thù lồi lõm phức tạp khác.
3. Chiếu sáng tự nhiên
Thiết kế hệ thống cửa sổ nhằm tận dụng ánh sáng tự nhiên, chiếu sáng cho các gian phòng. Đây là cách đặc biệt hữu hiệu để tiết kiệm năng lượng sử dụng.
Theo đó, với cùng 1 diện tích cửa, nên chọn loại cửa sổ hẹp, cao tốt hơn cửa sổ rộng, thấp. Cửa thiết kế dễ dàng đóng mở nhưng vẫn phải đảm bảo yêu cầu che nắng. Có thể dùng cửa truyền thống như ngoài chớp, trong kính để đảm bảo che nắng tốt.
4. Sử dụng cây xanh
Không gian xung quanh công trình được xanh hóa sẽ tạo môi trường không khí thấp hơn, sạch hơn, mát hơn, ít phải sử dụng điều hòa không khí và tiết kiệm điện năng một cách rõ rệt.
5. Sử dụng vật liệu xây dựng phù hợp, thân thiện môi trường
Vật liệu xây dựng thân thiện với môi trường có rất nhiều ưu điểm như giảm trọng tải móng, cách âm, cách nhiệt tốt, tiết kiệm năng lượng. Ví dụ gạch đất nung gây ô nhiễm nhiệt, tác động lớn đến môi trường vì vậy nên chuyển sang dùng gạch không nung với tỷ lệ 50-70%.
6. Thiết kế hệ thống chiếu sáng
Sử dụng các thiết bị chiếu sáng tiết kiệm năng lượng hơn như: đèn LED, đèn Compact,
Sử dụng hệ thống điều khiển thông minh giúp giảm hoặc cắt hẳn lượng chiếu sáng khi không cần thiết bằng các sensor, điều khiển tự động độ sáng của đèn theo ánh sáng ngoài trời hoặc tự tắt đèn khi không có người sử dụng.
7. Hệ thống điều hòa không khí
Sử dụng thiết bị điều hòa không khí theo công nghệ inverter kết hợp với điều hòa không khí bằng năng lượng mặt trời. Xem xét sử dụng hệ thống điều hòa trung tâm với hệ thống cảm ứng tự điều chỉnh nhiệt độ trong phòng phù hợp với nhiệt độ ngoài trời.
8. Thiết kế cấp nước
Sử dụng các thiết bị vệ sinh thế hệ mới có thể tiết kiệm được 20% lượng nước sử dụng.
Tận dụng nước mưa và nước thải xám – nước thải từ vòi sen, vòi rửa tay, máy giặt được xử lý và tái sử dụng.
Sử dụng bình nước nóng năng lượng mặt trời kết hợp thêm hệ thống đun nóng dùng điện (hoạt động khi trời không nắng)
9. Kết luận
Mặc dù hiện nay, các chủ đầu tư do bị hạn chế bởi vốn đầu tư nên các giải pháp kỹ thuật tiết kiệm năng lượng ngay từ khâu thiết kế công trình cũng chưa được áp dụng nhiều. Nhưng với xu thế phát triển tất yếu của tòa nhà thông minh, tiết kiệm năng lượng và thân thiện môi trường thì một số doanh nghiệp Việt Nam đã hưởng ứng, thực hiện để giảm thiểu chi phí năng lượng trong quá trình vận hành tòa nhà.
Với các giải pháp nêu trên, tòa nhà sẽ giảm được 15% – 40% điện năng tiêu thụ, tăng hiệu suất làm việc của nhân viên lên khoảng 2% – 5%. Tất cả hoạt động đều được điều khiển và kiểm soát từ xa, từ đó tăng các giá trị khác của tòa nhà lên gần 4%. Đặc biệt giúp giảm thiểu ô nhiễm môi trường và đảm bảo sức khỏe cho nhân viên.
Như vậy, muốn tiết kiệm năng lượng cho công trình từ khâu xây dựng đến vận hành sử dụng thì nhà đầu tư cần tính toán ngay từ khâu thiết kế. Đồng thời thực hiện tốt các giải pháp để tận dụng tối đa điều kiện tự nhiên, thân thiện môi trường, tiết kiệm điện năng.